Επιβραβεύοντας τη Σερβία για τη σύλληψη και έκδοση του Ράτκο Μλάντιτς στη Χάγη, η Κομισιόν εισηγείται τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας, ωστόσο συναρτά τον ορισμό ημερομηνίας για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την ομαλοποίηση των σχέσεων Βελιγραδίου-Πρίστινας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται αντίθετα την έναρξη διαπραγματεύσεων με το Μαυροβούνιο. Αρνητική η Κομισιόν στη χορήγηση καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Αλβανία λόγω της διαρκούς πολιτικής κρίσης.
Στην ετήσια έκθεση προόδου για τη Σερβία που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να αποδοθεί στη Σερβία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ χώρας, διαπιστώνοντας ότι έγιναν σημαντικά βήματα προς την εκπλήρωση των όρων που τίθενται από την ευρωπαϊκή ατζέντα.
Η κίνηση της Κομισιόν ήταν ευρέως αναμενόμενη μετά τη σύλληψη και έκδοση του καταζητούμενου για εγκλήματα πολέμου Ράτκο Μλάντιτς, βασικό εμπόδιο επί σειρά ετών στην πορεία της Σερβίας προς την ΕΕ. Έμοιαζε επίσης πιθανή και η χορήγηση ημερομηνίας για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ωστόσο η πρόσφατη ένταση στο Κόσοβο άλλαξε τα δεδομένα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει ως απαραίτητο όρο στο Βελιγράδι την «εξομάλυνση των σχέσεων με την Πρίστινα» για να αρχίσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις.
Στις πρώτες εκτιμήσεις των σερβικών μέσων ενημέρωσης επισημαίνεται ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ικανοποιεί εν μέρει τις προσδοκίες του Βελιγραδίου, αλλά παράλληλα θέτει επίσημα ως όρο το ζήτημα του Κοσόβου.
Όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι το Βελιγράδι θα βρεθεί στο άμεσο μέλλον μπροστά σε ένα νέο κύμα πιέσεων, με στόχο να πάψει να στηρίζει τους παράλληλους θεσμούς στο βόρειο Κόσοβο και αργότερα ενδεχομένως να αναθεωρήσει και τη στάση του για την μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου.
Την οριστική απόφαση για την υποψηφιότητα της Σερβίας θα λάβει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 9 Δεκεμβρίου.
Στην ετήσια έκθεσή της για τις χώρες που φιλοδοξούν να ενταχθούν στην ΕΕ, η Κομισιόν ανάβει «πράσινο φως» στο Μαυροβούνιο για την έναρξη διαπραγματεύσεων, καθώς σε αντίθεση με τη Σερβία η ένταξη του μικροσκοπικού κράτους των 625.000 κατοίκων δεν θεωρείται περίπλοκη.
Αρνητική είναι η γνωμοδότηση της Κομισιόν για τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Αλβανία, ενώ «εξαιρετικά περιορισμένη πρόοδος» διαπιστώνεται και για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η οποία δεν έχει κυβέρνηση από τις εκλογές του περασμένου έτους.
Σε ό,τι αφορά την Αλβανία η Επιτροπή επικαλείται για τις εκτιμήσεις της κυρίως τη διαρκή πολιτική κρίση. Στην έκθεση προόδου υπογραμμίζεται η «περιορισμένη πρόοδος» της χώρας από το 2009, όταν τα Τίρανα υπέβαλαν την αίτηση για ένταξη.
Ένα σημαντικό μέρος στην έκθεση, όπως αναφέρεται στα αλβανικά μέσα ενημέρωσης, είναι αφιερωμένο στις τελευταίες δημοτικές εκλογές της 8ης Μαΐου, οι οποίες θεωρούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «εν μέρει καλές».
Η έκθεση αναφέρεται στη συνεχιζόμενη πολιτική κρίση, που αντικατοπτρίζεται στο μποϊκοτάρισμα για μεγάλο χρονικό διάστημα της Βουλής από την αντιπολίτευση και την τεταμένη κατάσταση στο χώρο αυτό και θεωρεί «ανεπαρκή» την κοινοβουλευτική δραστηριότητα.
Το πολιτικό αδιέξοδο, τα γεγονότα της 21ης Ιανουαρίου, όταν οι δυνάμεις ασφάλειας σκότωσαν τέσσερις διαδηλωτές και το επίμαχο ζήτημα των εκλογών της 8ης Μαΐου, χαρακτηρίζονται στο πόρισμα ως τα τρία βασικά σημεία που εμπόδισαν την εξέλιξη του πολιτικού διαλόγου στη χώρα.
Επίσης, στην έκθεση τονίζεται ότι τόσο το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης όσο και της κοινοβουλευτικής επιτροπής για θέματα ευρωπαϊκής ένταξης, παρά τις προσπάθειες, ήταν ανεπαρκείς. «Η ποιότητα των νομοσχεδίων και οι συζητήσεις μεταξύ των ενδιαφερομένων πλευρών, χρειάζονται περαιτέρω βελτίωση» αναφέρεται στην έκθεση.
Στο κεφάλαιο για την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων, επισημαίνεται η ανησυχία των Βρυξελλών για τις ανεπαρκείς μεταρρυθμίσεις κυρίως στη δημόσια διοίκηση, στον τομέα της δικαιοσύνης και στην καταπολέμηση της διαφθοράς που «παραμένει ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα», όπως σημειώνεται.
Η Αλβανία υπέβαλε την αίτηση για την εξασφάλιση του καθεστώτος της υποψήφιας για ένταξη χώρας στην ΕΕ τον Απρίλιο του 2009, καθώς οι Βρυξέλλες προσδιόρισαν 12 βασικούς στόχους που έπρεπε να πετύχουν τα Τίρανα, ώστε να εξασφαλίσουν το πράσινο φως για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ένωση.