Ο Σπύρος Εργολάβος στις ερευνητικές του προσπάθειες για την ανεύρεση στοιχείων σχετικά με την εργασία που ετοιμάζει για τον Λέανδρο Βρανούση, ανεκάλυψε μια επιστολή του στην «Καθημερινή» Αθηνών (18 Ιανουαρίου 1950, σελ. 4η, στήλη 5η), την οποία απηύθυνε «εις τον Αθηναίον». Στην επιστολή αυτή αναρωτιόταν ο Λέανδρος Βρανούσης πώς δεν κατόρθωσε η Ήπειρος των Μεγάλων Εθνικών Ευεργετών να αναδείξει έναν αθλοθέτη, ο οποίος να καταθέσει κάποιο ποσό στην Ακαδημία Αθηνών, από το οποίο να βραβεύονται κάθε χρόνο εργασίες που αναφέρονται στην ιστορία, λαογραφία, γλωσσολογία, μνημεία και γενικά στη ζωή και τον πολιτισμό του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού.
Η επιστολή, όπως καταχωρήθηκε στην «Καθημερινή» έχει ως εξής:
Ο Λέανδρος Βρανούσης έζησε όλη τη φρίκη των πολεμικών περιπετειών της 10ετίας του 1940 και τον εμφύλιο σπαραγμό και γνώριζε πολύ καλά το πρόβλημα της Βορείου Ηπείρου και τους αγώνες των Βορειοηπειρωτών για δικαίωση. Πνευματικός άνθρωπος, με ευρεία φιλολογική συγκρότηση και πνευματική θωράκιση, γνώριζε ότι στο Βόρειο Ηπειρωτικό τμήμα ζουν συμπαγείς ελληνικοί πληθυσμοί, με ήθη, έθιμα και παραδόσεις όμοια με εκείνα του υπόλοιπου Ηπειρωτικού κορμού, με μακραίωνο και πανάρχαιο πολιτισμό, ο οποίος, παρόλες τις διαστρεβλώσεις και παραχαράξεις από Αλβανούς «ιστορικούς» και άλλους σοβινιστικούς αλβανικούς κύκλους, παραμένει ελληνικός.
Από τότε που γράφτηκε η επιστολή πέρασε πάνω από μισός αιώνας και, δυστυχώς, το ερώτημα του Λέανδρου Βρανούση, παραμένει επίκαιρο και αναπάντητο.
Ο Βορειοηπειρωτικός χώρος ανέδειξε μεγάλους Εθνικούς Ευεργέτες, οι οποίοι «έντυσαν» την αναπτυσσόμενη Ελλάδα και την Πρωτεύουσά της με λαμπρά οικοδομήματα, όπως: Ο Ευαγγέλης και Κωνσταντίνος Ζάππας από το Λάμποβο Αργυροκάστρου, ο Χρηστάκης και Γεώργιος Ζωγράφος από το Κεστοράτι Αργυροκάστρου, ο Απόστολος Αρσάκης από το Χοτάχοβο της Πρεμετής, ο Ιωάννης Μπάγκας από την Κορυτσά, ο Γεώργιος και Σίμων Σίνας από τη Μοσχόπολη, για να περιοριστούμε στους κυριότερους.
Οι Εθνικοί Ευεργέτες και όσο ζούσαν και μετά τον θάνατό τους, με τις καταπληκτικές διαθήκες τους διέθεσαν ανυπολόγιστα ποσά για σχολεία, ιδρύματα και μόρφωση των νέων.
Αλήθεια! Από τις Επιτροπές που διαχειρίζοναι αυτές τις διαθήκες, δεν θα μπορούσε να διατεθεί ένα ποσό στην Ακαδημία Αθηνών από το οποίο να βραβεύονται σοβαρές μελέτες που να αναφέρονται στον πολιτισμό του βορειοηπειρωτικού χώρου;
Ένα ερώτημα που απευθύνεται σε πολλούς αποδέκτες.
Αλλά, εκτός από τις διαχειριστικές Επιτροπές των διαθηκών των Ευεργετών υπάρχει η Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Ελλάδος (ΠΟΕ) και η Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Αμερικής (ΠΟΑ). Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται από μεν την Πανηπ. Ομοσπονδία Ελλάδος στην Αθήνα, στο στάδιο «Ειρήνης και Φιλίας» φολκλορικές εκδηλώσεις, με ομιλίες, χορούς και τραγούδια και από την Πανηπ. Ομοσπονδία Αμερικής ετήσια συνέδρια, άλλοτε σε πολιτείες της Αμερικής και άλλοτε σε πόλεις της Ελλάδος.
Μια χρονιά εάν δεν γίνονταν αυτές οι εκδηλώσεις και τα συνέδρια θα μπορούσε να προικοδοτηθεί η Ακαδημία με ένα σεβαστό ποσό για το σκοπό που προαναφέραμε.
Από της συστάσεως του αλβανικού κράτους και την υπαγωγή του βόρειου ηπειρωτικού τμήματος στην Αλβανία ως τις μέρες μας πολλοί –πάρα πολλοί- διέθεσαν χρόνο και μόχθο και συνέγραψαν πλήθος βιβλίων για να αναδείξουν την ουσία του προβλήματος, μακριά από σκοπιμότητες.
Όμως, αυτό δεν είναι αρκετό. Χρειάζεται συνέχεια και συνέπεια και λόγος επιστημονικός για την προβολή, καθιέρωση και ανάδειξη του ζητήματος.
Σήμερα, μετά την κατάρρευση του προηγούμενου καθεστώτος στην Αλβανία και την αθρόα μετανάστευση προς την Ελλάδα, ένας μεγάλος αριθμός Βορειοηπειρωτόπουλα σπουδάζουν στα Ανώτερα και Ανώτατα πνευματικά ιδρύματα της χώρας μας.
Η αθλοθέτηση βραβείων για έργα λογοτεχνικά και επιστημονικά από το Ανώτατο Πνευματικό μας Ίδρυμα θα αποτελούσε σοβαρό κίνητρο για την ενασχόληση Βορειοηπειρωτών σπουδαστών με θέματα που αφορούν την ιδιαίτερη πατρίδα τους.
Είναι ανάγκη, ίσως σήμερα παρά ποτέ, να δραστηριοποιηθούν όλοι όσοι ασχολούνται με την τύχη του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού και ζουν μέσα ή έξω από την Αλβανία.
Ο ελληνόφωνος τύπος, που εκδίδεται στην Ελλάδα ή στην Αλβανία, είναι καιρός να ασχοληθεί με θέματα σοβαρά, αναδεικνύοντας τα προβλήματα, επιζητώντας λύσεις και πιέζοντας προς κάθε κατεύθυνση.
Διαβάζοντας τις εφημερίδες μόνο πικρία δοκιμάζουμε και απογοήτευση αισθανόμαστε από τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν τα προβλήματα.
Οι λίβελλοι, οι αλληλοκατηγορίες, οι μικροσκοπιμότητες, οι διαβολές και οι προσωπικές αιχμές και επιθέσεις περισσεύουν.
Θα πρέπει να εννοήσουν ότι με τον τρόπο που δημοσιογραφούν διχάζουν, αντί να ενώσουν τον κόσμο και δεν επιλύουν αλλά προσθέτουν και άλλα προβλήματα στα ήδη υπάρχοντα.
Να εγκαταλείψουν πρέπει τα μικρά, τα τετριμένα, τα ανούσια και ζημιογόνα και από κοινού με τις εκατοντάδες αδελφότητες στην Ελλάδα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, να αναλάβουν σταυροφορία για την επίτευξη των στόχων, που δεν είναι άλλοι από την ανάδειξη του πανάρχαιου ελληνικού πολιτισμού και την απόδοση των μειονοτικών δικαιωμάτων στους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου.
Γράφει: Νίκος Υφαντής
Πηγή Π.Λ.