Η Αλβανία όπως φαίνεται και διακηρύσσεται είναι προσανατολισμένη σε μία πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξ άλλου έχει ήδη υπογράψει την συμφωνία πλαίσιο προσέγγισης και σταθερότητας με την Ένωση. Η συμφωνία αυτή περιλαμβάνει υποχρεώσεις και δεσμεύσεις μεταξύ των οποίων σημαντικό στοιχείο είναι «Ο σεβασμός των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων». Δυστυχώς όμως στις εκθέσεις της Ε.Ε. για την εφαρμογή των υποχρεώσεων της χώρας αυτής στην πορεία της προς τις ευρωπαϊκές δομές κάθε φορά γίνεται αναφορά στην μη εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Η ελληνική εθνική μειονότητα είναι το κυρίαρχο στοιχείο σε όλα αυτά επειδή είναι η μεγαλύτερη και με μεγάλη διαφορά μειονότητα στην Αλβανία και ακόμα επειδή προς αυτήν στρέφονται κατά κύριο λόγο οι διακρίσεις.
Αυτό θα πρέπει να δημιουργήσει εγρήγορση και κινητοποίηση στον ΒΗπειρωτικό Ελληνισμό αντί του εφησυχασμού που σε σημαντικό τμήμα του πληθυσμού υπάρχει. Μήπως οι κυβερνώντες την Αλβανία έχουν άλλες σκέψεις κάτω από τα ωραία λόγια που συνήθως λένε στις επίσημες συναντήσεις;
Οι Αλβανοί όταν μιλούν για ελληνική μειονότητα εννοούν τα 101 χωριά του Βούρκου, της Δρόπολης, του Πωγωνίου καθώς και δυο χωριά του νομού Πρεμετής. Είναι οι μόνες περιοχές που έχουν αναγνωρίσει επίσημα ως μειονοτικές. Οι περιοχές αυτές αποτελούν ένα πολύ μικρό τμήμα του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου (δεν αναγνωρίζουν με κανέναν τρόπο ούτε τον όρο «Βόρειος Ήπειρος»).
Στην πραγματικότητα υπάρχουν ακόμα περιοχές όπως η Χιμάρα, η Άρτα Αυλώνος, κ.ά. όπου οι κάτοικοι είναι όλοι ελληνόφωνοι. Υπάρχουν περιοχές και χωριά δίγλωσσα. Υπάρχει ο βλαχόφωνος Ελληνισμός και ακόμα περιοχές όπου έχει επικρατήσει η αλβανική γλώσσα αλλά η εθνική συνείδηση των κατοίκων είναι ελληνική. Το θέμα τι είναι η αλβανική γλώσσα και κατά πόσο ταυτίζεται με ένα αλβανικό έθνος είναι ένα ακόμα μεγάλο θέμα προς εξέταση, που όμως ξεφεύγει από τα πλαίσια του παρόντος άρθρου. Μια δίκαιη, με διεθνείς εγγυήσεις, απογραφή πληθυσμού θα αποδείκνυε τα όρια του Ελληνισμού.
Τα παραδείγματα που θα μπορούσα να αναφέρω είναι πολλά. Αναφέρω μερικά μόνο.
Οι περισσότεροι κάτοικοι της χώρας των Βάσκων στην Ισπανία μετά από σαράντα χρόνια διωγμών του Φρανκικού καθεστώτος απώλεσαν την γλώσσα τους, όχι όμως την συνείδησή τους. Έχουν όμως επιτύχει την αυτονομία τους.
Οι περισσότεροι Ιρλανδοί και σήμερα ακόμα δεν ομιλούν Ιρλανδικά, μετά από αιώνες Βρεττανικής κυριαρχίας. Αυτό όμως δεν τους εμπόδισε να επιτύχουν την ανεξαρτησία τους.
Ομοίως οι Σκωτοί και οι Ουαλλοί που ομοίως δεν ομιλούν οι περισσότεροι τις γλώσσες τους χαίρουν καθεστώς αυτονομίας. Στον μακρύ κατάλογο έχουμε ακόμα τις νήσους Φερόες, την Κορσική, την Καταλωνία κλπ, κλπ.
Σε μια ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας, η χώρα αυτή θα αναγκασθεί αργά ή γρήγορα να αναγνωρίσει τις ιδιαιτερότητες και τα αυτονομικά δικαιώματα του νότου. Όσο πιο γρήγορα γίνει κάτι τέτοιο τόσο καλλίτερο θα είναι και για την ίδια την Αλβανία. Ακόμα θα αναγκασθεί να αναγνωρίσει την ελληνική γλώσσα ως ισότιμη επίσημη γλώσσα της χώρας και τον Ελληνισμό ως συστατικό στοιχείο του αλβανικού κράτους.
Στην Φινλανδία υπάρχει Σουηδική μειονότητα που αντιστοιχεί με το 5 ½ % του συνολικού πληθυσμού, όμως η Σουηδική είναι ισότιμη επίσημη γλώσσα του κράτος, η Σουηδική μειονότητα ακόμα είναι συστατικό στοιχείο του Φινλανδικού κράτους. Τα δε νησιά Ώλαντ, όπου κατοικεί συμπαγής Σουηδικός πληθυσμός έχουν καθεστώς ευρείας αυτονομίας, με δικό τους κοινοβούλιο, σημαία, ταχυδρομείο και γραμματόσημα κλπ.
Η Αλβανία αν αρνηθεί να ακολουθήσει τα σημεία των καιρών, να εκσυγχρονισθεί και να προσαρμοσθεί ουσιαστικά θα βλάψει τον εαυτό της. Κάθε προσπάθεια να στερήσει κάποιο αναφαίρετο δικαίωμα σε κάποιο τμήμα της επικράτειας της θα δυναμώνει μια δυναμική εναντίον της κεντρικής κυβέρνησης και θα δημιουργεί αποσχιστικές τάσεις. Τα παραδείγματα της Τ.Γ.Δ.Μ., της Σερβίας και της Γεωργίας είναι πρόσφατα. Μία άλλη ισχυρή πιθανότητα, που ήδη υπάρχει στα χαρτιά πολλών διεθνών αναλυτών είναι μια διαμάχη αλβανικού βορρά - νότου. Τα αίτια ήδη υπάρχουν και περιμένουν τις αφορμές. Στοιχεία διεθνών οργανισμών δείχνουν μια χαώδη διαφορά ανάμεσα σε έναν φτωχό αλβανικό βορρά και σε έναν πλούσιο νότο, στους δείκτες πλούτου - φτώχειας, παιδείας - αναλφαβητισμού και παιδικής θνησιμότητας. Οι νότιοι νομοί χάρη στο φιλοπρόοδο ελληνικό στοιχείο, στην γειτνίαση με την Ελλάδα και στις καλλίτερες κοινωνικές και θρησκευτικές δομές έχουν κατορθώσει να υπερέχουν οικονομικά, μορφωτικά και πολιτισμικά ακόμα και από την αλβανική πρωτεύουσα.
Αν σε όλα αυτά προστεθεί η γλωσσική διαφορά, ο βορράς μιλάει Γκέγκηκα, ο δε νότος Ελληνικά και Τόσκηκα. Ο βορράς αποτελείται κυρίως από Σουνίτες Μουσουλμάνους και ο νότος από Ορθόδοξους Χριστιανούς αλλά και Μουσουλμάνους σε σημαντικό ποσοστό Μπεκτασήδες αλλά και αδιάφορους θρησκευτικά, μπορεί κάποιος έστω και αν δεν είναι εξειδικευμένος αναλυτής να διαπιστώσει μια σε εξέλιξη δυναμική.
Μέσα σε όλα αυτά είναι εξαιρετικά ευοίωνο γεγονός η προσπάθεια που συντελείται κάτω από μια νέα ηγεσία της Ομόνοιας, της οργάνωσης της ελληνικής εθνικής μειονότητας. Μετά από το συνέδριο που πραγματοποίησε στους Αγίους Σαράντα πριν λίγους μήνες. Τώρα λοιπόν η Ομόνοια, ως ο μοναδικός εκφραστής του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, όπως σε πολλά επίπεδα εκφράσθηκε, προχωράει στην σύνταξη ενός νέου καταστατικού που θα την διέπει. Ακόμα ανοίγεται προς κάθε περιοχή όπου κατοικούν Έλληνες Βορειοηπειρώτες. Εγγράφει στους κόλπους της μέλη όσους θεωρούν τους εαυτούς τους Έλληνες και αποδέχονται τις αρχές της οργάνωσης. Ετοιμάζονται δε εκλογές προέδρου και συμβουλίου με κατευθείαν ψήφο από την λαϊκή βάση. Στόχος βέβαια είναι η συσπείρωση και η ανάδειξη της δύναμης του Ελληνισμού και μέσα από μια νέα δυναμική απαλλαγμένη από τα όποια λάθη του παρελθόντος η διεκδίκηση των δικαίων του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο.
Ο βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός λοιπόν διαθέτει την οικονομική, μορφωτική και πολιτισμική υπεροχή που σε συνδυασμό με το πλεονέκτημα της γειτνίασης με το εθνικό κέντρο και της υποστήριξής του από αυτό, μπορεί να επιτύχει την δικαίωσή του, αρκεί να υπάρξει καλή οργάνωση, πειθαρχεία, μακρόπνοη στρατηγική και καλή επικοινωνιακή πολιτική.
Δημήτρης Περδίκης