Καίρια πλήγματα στην πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Καθημερινά πλέον τα περιστατικά βεβήλωσης βυζαντινών εκκλησιών, απ’ όπου αφαιρούνται αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας.
Δεκάδες κειμήλια ανεκτίμητης αξίας, αφαιρούν σε καθημερινή πλέον βάση, από τους Ορθόδοξους ναούς της Βορείου Ηπείρου και της Αλβανίας και από τις οργανώσεις της ελληνικής μειονότητας εκφράζονται έντονοι φόβοι ότι πρόκειται για οργανωμένο σχέδιο που αποσκοπεί στην τρομοκράτηση των Ελλήνων που έχουν απομείνει στις εστίες τους.
Τα επεισόδια κλοπής και λεηλασίας στους Ορθόδοξους Ναούς και τα μοναστήρια, παίρνουν διαστάσεις πολιτιστικής γενοκτονίας.
Η συχνότητα με την οποία σημειώνονται και η επιλογή των ενοριών που χτυπούν οι άγνωστοι, οδηγούν σε σαφείς ενδείξεις ότι υπάρχει εν εξελίξει σχέδιο που αποσκοπεί στην άσκηση ψυχολογικής βίας και τρομοκρατίας στα μέλη της ελληνικής κοινότητας. Όπως τονίζουν κύκλοι της μειονότητας πρόκειται για ύποπτα χτυπήματα που μπορεί με μία πρώτη ανάλυση να δείχνουν ότι έχουν οικονομικά κίνητρα, όμως τα πραγματικά αίτια είναι βαθύτερα. Και φαίνεται ότι έχουν άμεση σχέση με μία γενικότερη προσπάθεια λεηλασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία προέρχεται από οργανωμένους κύκλους.
Τις τελευταίες εβδομάδες τα περιστατικά κλοπών και διαρρήξεων σε ορθόδοξους ναούς και μοναστήρια έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.
Η μειονότητα μιλά για βαρύτατα χτυπήματα της ορθοδοξίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Σε αυτά περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: Η διάρρηξη στον Ιερό Ναό Ταξιαρχών στο Αργυρόκαστρο, στον Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Δερβιτσιάνη, στους Ταξιάρχες στην Καλογορατζή.
Ένα από τα σοβαρά περιστατικά σημειώθηκε το διάστημα των Θεοφανίων, όπου άγνωστοι αφαίρεσαν εικόνες ανεκτίμητης αξίας από την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στους Βουλιαράτες. Λίγες ημέρες αργότερα ανάλογη κλοπή σημειώθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους Βυζαντινούς Ναούς της Βορείου Ηπείρου.
Πρόκειται για τον Ναό της Γέννησης της Θεοτόκου στο Λάμποβο του Σταυρού, από όπου αφαιρέθηκαν δέκα συνολικά εικόνες ανεκτίμητης αξίας. Ακολούθησε η κλοπή στον Άγιο Νικόλαο της Δρόβιανης από όπου εκτός των άλλων αφαιρέθηκαν τμήματα του ξυλόγλυπτου εικονοστασίου και ακριβώς το ίδιο συνέβη και στην Ιερά Μονή του Αγίου Δημητρίου στο Κηπαρό Χιμάρας.
Όπως τονίζουν εκπρόσωποι της ελληνικής μειονότητας, σκοπός της μεθόδου που ακολουθούν οι ιερόσυλοι, είναι όχι μόνο να αφαιρέσουν πολύτιμα αντικείμενα, αλλά και να αποκόψουν τους κατοίκους των περιοχών από τις ενορίες τους, να τους τρομοκρατήσουν και να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους. Δεν είναι εξάλλου καθόλου τυχαίο, ότι τα περισσότερα από τα περιστατικά αυτά καταγράφονται χειμώνα, όταν στα χωριά μένουν πολύ λίγοι κάτοικοι.
Να θυμίσουμε ότι κατά το παρελθόν και κυρίως την διετία 1997-99 στην περιοχή περιφέρονταν άνθρωποι που είχαν σχέσεις με τρομοκρατικές οργανώσεις ακόμη και τον Μπιν Λάντεν. Το διάστημα εκείνο είχαν σημειωθεί πολλές διαρρήξεις σε ναούς και δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου εκκλησίες είχαν πυρποληθεί. Παρά τις καταγγελίες που έχουν γίνει από τις οργανώσεις της μειονότητας και τους πολιτικούς της εκπροσώπους, η Αστυνομία δεν έχει διαλευκάνει σήμερα καμία από τις κλοπές που έγιναν, όπως και στο παρελθόν δεν είχε ανακοινώσει το παραμικρό στοιχείο για τους υπαίτιους των πυρπολήσεων των εκκλησιών.
Οι φόβοι που εκφράζονται από ιθύνοντες της ελληνικής μειονότητας, αλλά και από εκκλησιαστικούς παράγοντες, γίνονται ακόμη πιο έντονοι, αν ληφθεί υπόψιν και αναλυθεί η γεωγραφία των χτυπημάτων. Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι επιλέγονται σπουδαία μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, σε όλα τα κεφαλοχώρια της Βορείου Ηπείρου, με ιδιαίτερη αξία για τους Έλληνες και τους Ορθόδοξους.
«Είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει για την εθνική υπερηφάνεια αλλά και την ορθόδοξη πίστη η παρουσία των μνημείων αυτών. Είναι εύκολο επίσης να αντιληφθεί κάποιος τι σημαίνει για τους ανθρώπους που έχουν απομείνει στις πατρογονικές τους εστίες η λεηλασία των εκκλησιών τους» ανέφερε στον «Π.Λ.» παράγοντας της ελληνικής μειονότητας.
Η κατάσταση, παρά τις καταγγελίες που έχουν γίνει, τις κραυγές αγανάκτησης των κατοίκων και τις έντονες διαμαρτυρίες, συνεχώς επιδεινώνεται. Η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να αντιδράσει έντονα και να ζητήσει την λήψη ουσιαστικών και αποτελεσματικών μέτρων για την διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Επίσης επιβάλλεται οι αρχές τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, να παρακολουθήσουν την κατάσταση με μεγαλύτερο ενδιαφέρον καθώς πολλά από τα κειμήλια της Βορείου Ηπείρου θα καταλήγουν σε συλλέκτες εκτός Αλβανίας. Η πολιτιστική κληρονομιά της Εθνικής Μειονότητας της Βορείου Ηπείρου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής κληρονομιάς και η διαφύλαξή της έχει ιδιαίτερη αξία από την στιγμή μάλιστα που κύκλοι και παράγοντες θέλουν να την χαρακτηρίσουν χώρα που ανήκει ή επηρεάζεται από το Ισλάμ.